در تقویم جمهوری اسلامی ایران، سیزدهم جمادی‌الثانی مقارن سالروز شهادت حضرت ام‌البنین با عنوان تکریم از مادران و همسران شهدا نام نهاده شده است.
ام‌البنین همان بانوی ایثارگری که هم مادر شهید و هم همسر شهید بود تا جایی که حلاوت قطره قطره عشق به سلاله خوبی‌ها و فرزند زهرا (س) و تفکر سرخ حسینی را در کام فرزندانش نشاند.
با عنایت به اینکه حضرت ام‌البنین همسر امام علی (ع) و مادر قمر بنی‌هاشم با داشتن سجایای والای اخلاقی مانند ولایتمداری، علاوه بر اینکه همسر مولای متقیان به‌عنوان شهید محراب بود، مادر چهار شهید است، وفات آن بانوی کریمه را روز تکریم مادران و همسران شهدا نام نهاده‌اند.
با گریزی به تاریخ صدر اسلام به‌وضوح می‌توان دریافت که در خصوص چگونگی گزینش حضرت ام‌البنین به‌عنوان همسر امام علی (ع) آمده است که بعد از شهادت حضرت زهرا (س)، امام علی (ع) برای انتخاب همسر با مشورت برادرش عقیل، تحقیق فراوانی کردند و سرانجام عقیل برادر امام علی (ع) با شناختی که از خانواده‌ام النبین داشت پیشنهاد وی را که از طایفه‌ای موسوم به بنی‌کلاب بود، مطرح و سرانجام این وصلت شکل گرفت.
بنابر متون تاریخی و کتب روایی ما در اوصاف حضرت ام‌البنین، مادر ماه منیر بنی‌هاشم می‌توان به دلبستگی و ارادت خاص ایشان نسبت به آل‌پیغمبر اشاره کرد این در حالی است که وفاداری، بصیرت، علمداری و اطاعت محض از حسین زمان خود توسط حضرت ابوالفضل (ع) بی‌شک ریشه در تربیت اخلاقی و پرورش در مکتب و دامان پرمهر مادر و آموزگاری دارد که در کلاس درس او، به این مقام و مرتبت رسیده و مشق انشای وفاداری و بصیرت را در نزد او آموخته است.
این بانوی بزرگوار صدر اسلام با پرورش فرزندانی محب ولایت و متناسب با مکتب علوی نقش ارزشمندی در ترویج شعائر اسلامی و زنده نگه‌داشتن واقعه عاشورا داشته است به طوری که فرزندان وی به حکم و امر مادر بصیر و امام‌شناس خود، با شوقی مضاعف و اشتیاقی هر چه تمام‌تر، به‌عنوان حاملان و پرچمداران امام و مقتدای خود رهسپار کربلایی شدند که به تربت برتر از خاک بهشت است.
بر این اساس در میان فرزندان حضرت ام‌النبین نقش حضرت ابوالفضل (ع)، به‌عنوان علمدار کربلا و ساقی لب‌تشنگان دشت نینوا از اهمیت ویژه‌تری برخوردار است، زیرا در تمام مراحل زندگی حضرت عباس (ع) به‌عنوان سینه‌چاک ولایت، می‌توان ردپای بصیرت و وفا را پیدا کرد، گواه این مدعا آن است که آن حضرت در طول زندگی هیچ‌گاه امام حسین (ع) را با نام کوچک صدا نمی‌زد و هر وقت می‌خواست نام امام را صدا بزند، می‌گفت: آقا حسین‌جانم، مولا حسین‌جانم.
بر پایه این گزارش متولیان فرهنگ ما به نیکی سالروز وفات این بانوی بزرگوار را با عنوان تکریم از مادران و همسران شهدا نام نهاده‌اند زیرا در بین آنها وجوه مشترک فراوانی وجود دارد.
مشابهت اوصاف ام‌البنین و مادران شهدا از آن جهت است که هر دو ندای «هل مِن ناصر یَنصُرُنى» امام زمان خود لبیک گفتند و با ترغیب و تشویق جگرگوشه‌هایشان آنها را رهسپار جبهه‌های حق علیه باطل کردند.
مخلص کلام اینکه حضور عزت‌مندانه و شجاعانه شهدا و ایثارگران در آوردگاه‌‌های جنگ حق علیه باطل، با تکیه و پشتوانه‌ی مادران گرانقدری بوده است که با توسل بر نام نامی ابوالفضل (ع) فرزندان آسمانی خود را با یک پلاک و چفیه‌ای که بوی نفسهایشان را می‌داد، بدرقه می‌کردند و نیک می‌دانستند که شهیدان آسمانی هستند و زمینی نیستند و به قول شاعر از آخر صف گلچین می‌شوند.
یادداشت از امین زینی‌وند